زردچوبه یکی از ادویه های محبوب در نقاط مختلف جهان است که خاستگاه آن به جنوب آسیا باز می گردد. زردچوبه در بسیاری از دستورالعمل های غذایی به ویژه غذاهای هندی کاربرد دارد.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "اتوریتی نیوتریشن"، از زردچوبه به واسطه فواید سلامت آن نیز استفاده می شود. مکمل های زردچوبه یا کورکومین – ماده فعال اصلی زردچوبه – روند افزایشی محبوبیت خود را دنبال می کنند.

با این وجود، برخی افراد درباره عوارض جانبی احتمالی مصرف بیش از اندازه مکمل های زردچوبه و کورکومین نگران هستند.

زردچوبه چیست؟

زردچوبه با نام علمی Curcuma Longa، یک ادویه باستانی، گیاه دارویی و رنگ غذایی در خانواده زنجبیل است. ساقه های زیرزمینی آن به نام ریزوم شناخته می شوند و به رنگ زرد درخشان یا نارنجی هستند. آنها به طور معمول خشک شده و تبدیل به پودر می شوند و سرشار از کورکومینویدها، ترکیباتی گیاهی و عامل رنگ مشخص زردچوبه، هستند.

زردچوبه یکی از اجزا اصلی کاری های هندی است و مزه آن تلخ و تند توصیف می شود. زردچوبه به طور عمده از کربوهیدارت ها، بیشتر نشاسته و فیبر، تشکیل شده است. با این وجود، همانند همه ادویه ها، زردچوبه حاوی ترکیبات گیاهی و مواد مغذی است.

ترکیبات فعال اصلی در زردچوبه کورکومینویدها هستند. آنها مسئول رنگ زرد-نارنجی و بیشتر فواید سلامت این ادویه هستند. کورکومین شناخته شده‌ترین کورکومینوید در زردچوبه است.

افزون بر این، پودرهای زردچوبه ها یا کورکومین تجاری به طور معمول حاوی مواد افزودنی هستند که از آن جمله می توان به دی اکسید سیلیکون اشاره کرد.

برخی انواع ارزان پودر زردچوبه ممکن است حاوی افزودنی های غیر قانونی نیز باشند که در برچسب مواد تشکیل دهنده به آنها اشاره ای نشده است.

مردم چرا زردچوبه مصرف می کنند؟

زردچوبه به عنوان یک ادویه و رنگ غذایی استفاده می شود و طعم و رنگ غذا را تغییر می دهد. همچنین، این ماده به واسطه فواید سلامت خود مورد استفاده قرار می گیرد که کورکومین نقش اصلی را در این زمینه ایفا می کند.

از جمله فواید مکمل های کورکومین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کاهش التهاب: التهاب مزمن با بسیاری از بیماری ها پیوند خورده است. مطالعات نشان داده اند که مکمل های کورکومین ممکن است سطوح نشانگرهای التهابی را کاهش دهند.

بهبود وضعیت آنتی اکسیدانی: کورکومین و دیگر کورکومینویدها آنتی اکسیدان هایی قدرتمند هستند که ممکن است وضعیت آنتی اکسیدانی را بهبود ببخشند.

بهبود عملکرد رگ خونی: مطالعات نشان داده اند که مکمل های کورکومین ممکن است اتساع رگ های خونی را بهبود ببخشند، جریان خون را افزایش داده و فشار خون را کاهش دهند.

کاهش خطر حمله قلبی: آنها ممکن است خطر حمله های قلبی را نیز کاهش دهند. ویژگی های ضد التهابی می توانند در این زمینه موثر باشند.

عوارض زردچوبه و کورکومین

زردچوبه و کورکومین به طور کلی امن و بدون عوارض جانبی جدی در نظر گرفته می شوند. با این وجود، برخی افراد ممکن است هنگام دریافت دوزهای بالا در قالب مکمل ها برخی عوارض جانبی را تجربه کنند.

زردچوبه

زردچوبه حاوی دو درصد اگزالات است. در دوزهای بالا، این ممکن است به شکل گیری سنگ های کلیه در افراد مستعد منجر شود. افزون بر این، تمام پودرهای زردچوبه تجاری خالص نیستند. برخی از آنها ممکن است حاوی مواد ارزان‌تر و بالقوه سمی باشند که در فهرست مواد تشکیل دهنده به آنها اشاره ای نشده است.

مطالعات نشان داده اند که پودرهای زردچوبه تجاری ممکن است حاوی موادی مانند نشاسته کاساوا یا جو، آرد گندم یا چاودار باشند. مصرف زردچوبه های حاوی آرد گندم، جو یا چاودار موجب شکل گیری نشانه هایی منفی در افراد مبتلا به عدم تحمل گلوتن یا بیماری سلیاک می شود.

برخی پودرهای زردچوبه ممکن است حاوی رنگ های غذایی مشکوک باشند که برای بهبود رنگ زردچوبه هنگام ترکیب کردن با آرد به آن اضافه می شود. یکی از رنگ های پر استفاده در هند زرد متانیل است که به نام زرد اسیدی 36 نیز شناخته می شود. مطالعات حیوانی نشان داده اند که مصرف مقادیر زیاد از زرد متانیل ممکن است موجب سرطان و آسیب های عصبی شود.

در شرایطی که آثار سمی زرد متانیل روی انسان مورد بررسی قرار نگرفته است، اما استفاده از آن در آمریکا و اروپا غیر قانونی است.

همچنین، برخی پودرهای زردچوبه ممکن است از محتوای سرب بالا برخوردار باشند. سرب یک فلز سنگین محسوب می شود که به طور ویژه برای سیستم عصبی سمی است.

کورکومین

مکمل های کورکومین به عنوان محصولاتی امن و بدون عوارض جانبی در دوزهای مصرفی پایین در نظر گرفته می شوند. نتایج یک مطالعه نشان داد که مصرف 490 میلی گرم کورکومین در روز برای یک هفته هیچ عارضه جانبی به همراه نداشت. مطالعات دیگر نشان دادند که دریافت دوزهای 1,200 تا 2,100 میلی گرم کورکومین در روز برای دو تا شش هفته به شکل گیری عوارض جانبی آشکار منجر نشد.

با این وجود، بخشی کوچکی از افراد ممکن است برخی عوارض جانبی خفیف را در دوزهای بالا تجربه کنند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مشکلات گوارشی: افراد ممکن است مشکلات گوارشی خفیف مانند نفخ، رفلاکس اسید معده و اسهال را در دوزهای بالاتر از 1,000 میلی گرم تجربه کنند.

سردرد و حالت تهوع: دوز 450 میلی گرم یا بیشتر ممکن است موجب سردرد و حالت تهوع در تعداد اندکی از افراد شود.

راش پوستی: برخی افراد مواجهه با راش پوستی پس از دریافت یک دوز 8,000 میلی گرمی یا بیشتر از کورکومین را گزارش کرده اند، اما این شرایط بسیار نادر به نظر می رسد.

طی یک مطالعه مشخص شد دریافت روزانه دوزهای بسیار بالای 2,600 میلی گرم در هر کیلوگرم از وزن بدن برای 13 هفته یا تا دو سال ممکن است موجب برخی عوارض جانبی جدی در موش ها شود که از آن جمله می توان به بزرگ شدن اندازه کبد، لکه دار شدن خز، زخم های معده، التهاب و خطر افزایش یافته سرطان روده یا کبد اشاره کرد.

در حال حاضر، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد مصرف سطوح پایین‌تر کورکومین در کوتاه مدت موجب شکل گیری عوارض جانبی جدی در انسان ها شود، اگرچه مطالعات انسانی درباره آثار بلند مدت آن انجام نشده اند.

چه مقدار بیش از اندازه محسوب می شود؟

هیچ توصیه رسمی برای مصرف زردچوبه وجود ندارد و بیشینه مصرف قابل تحمل نیز شناسایی نشده است. با این وجود، به عنوان یک قاعده کلی، میزان مصرف شما نباید از دوزهای توصیه شده روی برچسب مکمل ها تجاوز کند.

از سوی دیگر، برخی دستورالعمل های رسمی برای مصرف کورکومین وجود دارند. کمیته مشترک فائو و سازمان بهداشت جهانی درباره افزودنی های غذایی، میزان مصرف غذایی قابل قبول در روز را سه میلی گرم در هر کیلوگرم از وزن بدن مشخص کرده است. به عنوان مثال، برای فردی با وزن 81 کیلوگرم این به معنای مصرف 239 میلی گرم در روز است.

با این وجود، نتایج یک مطالعه نشان داد که دوزهای 3,600 تا 8,000 میلی گرم در روز موجب عوارض جانبی جدی نمی شوند. مطالعه ای دیگر نشان داد حتی دوزهای واحد 12,000 میلی گرمی نیز به خوبی تحمل شده اند.

سخن پایانی

به نظر نمی رسد مکمل های زردچوبه و کورکومین هیچ گونه عوارض جانبی به همراه داشته باشند. با این وجود، برخی افراد ممکن است مستعد ناراحتی های خفیف مانند سردرد یا اسهال در صورت دریافت دوزهای بالا باشند.

به خاطر داشته باشید که زردچوبه های با کیفیت پایین ممکن است حاوی مواد تشکیل دهنده ارزان مانند نشاسته گندم باشند که مصرف آنها موجب شکل گیری نشانه هایی نامطلوب در افراد مبتلا به عدم تحمل گلوتن خواهد شد.